Ó Oifig an Choimisinéara um Fhaisnéis Comhshaoil
Foilsithe
An t-eolas is déanaí
Tháinig laghdú 21% i rith 2020 ar iarrataí ar Shaoráil Faisnéise a rinneadh le comhlachtaí poiblí. Níor tháinig ach laghdú 5% anuraidh ar iarratais a rinneadh leis an gCoimisinéir Faisnéise, Peter Tyndall, áfach, a dhéanann athbhreithniú ar chinntí a dhéanann comhlachtaí poiblí faoin Acht SF, agus leanadh le tréchur ard a thabhairt faoi deara ina Oifig.
Ag labhairt inniu (Dé Céadaoin, an 30 Meitheamh) nuair a foilsíodh a thuarascáil bhliantúil don bhliain 2020, dúirt an Coimisinéir Faisnéise go ndearnadh 31,591 iarraidh SF le comhlachtaí poiblí anuraidh, tráth a fuair a Oifig 584 iarratas ar athbhreithniú (ar laghdú 29 iarratas é seo anuas ó fhigiúr 2019).
Chuir an Coimisinéir fáilte freisin roimh an bhfógairt a rinne an tAire Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe le déanaí go ndéanfaí athbhreithniú ar an Acht um Shaoráil Faisnéise:
"I ndiaidh dom an tAcht SF 2014 a oibriú le sé bliana anuas, is soiléir dom gur gá feabhas suntasach a chur ar chúrsaí. Tá roinnt saincheisteanna ann ar gá dul i ngleic leo chun feabhas a chur ar an Acht do gach duine, úsáideoirí agus comhlachtaí poiblí ina measc."
Dúirt an Coimisinéir:
Dhéileáil an Coimisinéir Faisnéise le 414 athbhreithniú ar chinntí a rinne comhlachtaí poiblí in 2020. Bhí laghdú díreach 4% tagtha ar an bhfigiúr i gcomparáid le 2019 in ainneoin na ndúshlán a chruthaigh an phaindéim dá Oifig agus do chomhlachtaí poiblí. Dhún a Oifig 57% de chásanna laistigh de cheithre mhí agus 97% de chásanna laistigh de 12 mhí.
| Iarratais ar athbhreithniú ar ghlac an Coimisinéir leo in 2020: Na 6 Chomhlacht is Mó | |
| FSS | 65 |
| An Roinn Dlí agus Cirt | 24 |
| TUSLA – an Ghníomhaireacht um Leanaí agus an Teaghlach | 21 |
| Na Fórsaí Cosanta | 17 |
| Na Coimisinéirí Ioncaim | 15 |
| An Roinn Coimirce Sóisialaí | 14 |
| Eile | 278 |
Rinneadh 31,591 iarraidh le comhlachtaí poiblí in 2020 - ar laghdú 21% é seo anuas ó 2019:
| Iarrataí SF a fuarthas de réir earnála | % |
| Ranna Rialtais agus Comhlachtaí Stáit | 40.5% |
| FSS | 27.7% |
| Ospidéil, Meabhairshláinte agus seirbhísí gaolmhara | 14.7% |
| Údaráis Áitiúla | 13.7% |
| Institiúidí Oideachais Tríú Leibhéal | 2.9% |
| Eile | 0.5% |
Rinne cliaint le comhlachtaí poiblí 50% de na hiarrataí SF go léir agus rinne iriseoirí 23% díobh.
Déantar cur síos i dTuarascáil Bhliantúil an Choimisinéara Faisnéise 2020 ar roinnt de na príomhchinntí a d’eisigh a Oifig i rith 2020, an méid seo a leanas ina measc:
Dhiúltaigh Roinn an Taoisigh iarraidh SF maidir le cláir agus miontuairiscí chruinnithe Ghrúpa na nOifigeach Sinsearach um COVID-19. Rinne an Roinn an argóint gur cuimsíodh eolas sna taifid do bhaill an rialtais ar mhaithe le gnó a dhéanamh ag an gComh-Aireacht (atá á cosaint faoin Acht SF). I ndiaidh na taifid a scrúdú, áfach, dúirt an Coimisinéir Faisnéise gur bhain siad le gnéithe praiticiúla i dtaobh freagairt don phaindéim agus d’ordaigh sé go scaoilfear iad. (Féach leathanach 60 de thuarascáil bhliantúil an Choimisinéara).
Bunaíodh Coiste Idir-Roinne in 2011 chun scrúdú a dhéanamh ar bhaint an Stáit i neachtlanna Magdalen. Nuair a chríochnaigh siad a gcuid oibre, rinne siad na taifid a thaisceadh i Roinn an Taoisigh. Dhiúltaigh an Roinn iarraidh SF ar roinnt de na taifid agus thug sé le fios nach raibh ‘seilbh’ ná ‘smacht’ acu ar na taifid. Rinne an Coimisinéir Faisnéise an cinneadh go raibh na taifid á gcoimeád ag an Roinn agus d’ordaigh sé go bhfreagróidh sé don iarraidh SF. (Féach leathanach 51 den tuarascáil bhliantúil).
I gcás eile, dhiúltaigh an Roinn Iompair, Turasóireachta agus Spóirt iarraidh SF ar thaifid a bhain le Stáisiún Gardaí na Céime a athoscailt, a bhí laistigh de thoghcheantar an Aire. Ní bhaineann an tAcht SF le páipéir phríobháideacha bhaill den Oireachtas, TD san áireamh. Dúirt an Roinn nach raibh athoscailt Stáisiún Gardaí na Céime mar chuid dá feidhmeanna, agus dá mbeadh aon taifid ag an Aire, chaithfí leo mar a pháipéir phríobháideacha. Rinne an duine a rinne an iarraidh an argóint nach bhféadfaí a mheas gurbh ionann ríomhphoist a sheol comhairleoir speisialta nó ball d’fhoireann aire agus “páipéir phríobháideacha" TD. Sheas an Coimisinéir Faisnéise le cinneadh na Roinne, áfach, mar gheall go mbainfeadh aon taifid a d’fhéadfadh baint le hidirghníomhú an Aire maidir leis an stáisiún lena ról mar TD. (Féach leathanach 57 den tuarascáil bhliantúil).
Is é Peter Tyndall an Coimisinéir um Fhaisnéis Comhshaoil freisin. Is é ról an Choimisinéara cinneadh a dhéanamh faoi achomhairc a dhéanann baill den phobal nach bhfuil sásta leis an toradh a bhíonn ar a n-iarrataí le húdaráis phoiblí ar fhaisnéis faoin gcomhshaol faoi na Rialacháin um Rochtain ar Fhaisnéis faoin gComhshaol.
Fuair an Coimisinéir um Fhaisnéis Comhshaoil 46 achomharc ar chinntí a rinne údaráis phoiblí faoin gcóras um Rochtain ar Fhaisnéis faoin gComhshaol. Tháinig laghdú ar an bhfigiúr sin anuas ó 64 in 2019, arbh é sin an líon ab airde achomharc ó bunaíodh an Oifig in 2007.
Dúirt an Coimisinéir gur chuir sé fáilte roimh an gcinneadh a rinne an Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide tabhairt faoi athbhreithniú iomlán ar na Rialacháin um Rochtain ar Fhaisnéis faoin gComhshaol. Rinne an Coimisinéir aighneacht leis an Roinn faoi na téamaí seo a leanas: tráthúlacht an athbhreithnithe; imscrúdú agus forfheidhmiú éifeachtach; nósanna imeachta cothroma; agus soiléireacht dhlíthiúil. Tá an aighneacht ar fáil ar láithreán gréasáin an Choimisinéara.